Κύριο αντικείμενο του Μηχανολόγου Μηχανικού είναι η ενασχόλησή του στους τομείς της ενέργειας και της κατασκευής μηχανών και μηχανισμών, συμβάλλοντας στην έρευνα, στο σχεδιασμό, στη μελέτη, στην κατασκευή, στη λειτουργία, στη διοίκηση και στην οικονομία αυτών.

Αντιμετωπίζει τεχνικά προβλήματα σχετικά με την παραγωγή, τη μεταφορά, τη διανομή και τη χρήση της ενέργειας, σε διάφορες μορφές της όπως θερμική, πυρηνική, ηλεκτρική και μηχανική, καθώς και τεχνικά προβλήματα σχετικά με την κατασκευή και χρήση εργαλείων, μηχανισμών, μηχανών, εγκαταστάσεων, εξοπλισμού και των προϊόντων τους. Επιπρόσθετα, ασχολείται με τις εγκαταστάσεις που σχετίζονται με τη θέρμανση, την ψύξη, τον αερισμό, τον κλιματισμό και τα υδραυλικά, καθώς και με τον αυτοματισμό, την ρομποτική και την μηχατρονική. Μια ακόμη ενασχόληση του Μηχανολόγου Μηχανικού είναι η οργάνωση της παραγωγής, η διοίκηση των επιχειρήσεων και η διαχείριση έργων.

Πιο συγκεκριμένα, το γνωστικό αντικείμενο του Μηχανολόγου Μηχανικού περιλαμβάνει:

• Την κατασκευή και λειτουργία πάσης φύσεως μηχανολογικών εγκαταστάσεων, μηχανών και μηχανισμών, οι οποίες απαιτούν τεχνικό και οικονομικό σχεδιασμό με κατάλληλη επιλογή υλικών και εφαρμογή βιομηχανικών κατεργασιών, ώστε να μπορούν να παραλάβουν με ασφάλεια τα πάσης φύσεως φορτία επί αυτών (στατικά, δυναμικά, σεισμικά, θερμικά, κρουστικά), καθώς και βελτιστοποίηση των ιδιοτήτων τους, με γνώμονα την ασφάλεια και την οικονομία.

• Την ενεργειακή ανάλυση μηχανών, μονάδων και εγκαταστάσεων παραγωγής, μετατροπής και μεταφοράς ενέργειας, θέρμανσης, ψύξης, κλιματισμού, όπου λαμβάνει χώρα η επίλυση τεχνικών προβλημάτων σχετικών με την παραγωγή, τη μεταφορά και χρήση της ενέργειας, τη θερμοδυναμική, τη ρευστοδυναμική, και την περιβαλλοντικά φιλική και αποδοτική σχεδίασή τους.

• Τον προγραμματισμό, τη βελτιστοποίηση και τη διοίκηση της βιομηχανικής παραγωγής και του εφοδιασμού, με ανάλυση και βελτιστοποίηση φυσικών και διοικητικών διαδικασιών παραγωγής, αποθήκευσης, μεταφοράς και ελέγχου ποιότητας αγαθών και παράλληλη διασφάλιση της βιωσιμότητας των βιομηχανικών συστημάτων, των συνθηκών ασφάλειας και υγείας των εργαζομένων, της προστασίας του περιβάλλοντος, της παραγωγικότητας και της οικονομικής αποδοτικότητας.

• Την Αεροναυπηγική και τα μεταφορικά μέσα, όπου γίνεται η αεροδυναμική σχεδίαση και κατασκευή πάσης φύσεως αεροδυναμικών και πτητικών μηχανών και μηχανισμών για την ασφαλή και οικονομική λειτουργία αυτών, καθώς και η μελέτη της τεχνολογίας και της κατασκευής των οχημάτων και των υποσυστημάτων τους.

Οι απόφοιτοι του Τμήματος κατά τη διάρκεια των σπουδών τους λαμβάνουν την απαραίτητη βασική και εξειδικευμένη γνώση και αποκτούν την κρίση και τις δεξιότητες που απαιτούνται για να σταδιοδρομήσουν στην αγορά εργασίας στους προαναφερθέντες τομείς της επιστήμης της μηχανολογίας. Πιο συγκεκριμένα, μπορούν να επιλέξουν να ασχοληθούν με:

1)  Μελέτη, επίβλεψη κατασκευής, επίβλεψη λειτουργίας και συντήρησης πάσης μορφής εγκαταστάσεων:

• Κινητήριων μηχανών, καθώς και ηλεκτρικών εγκαταστάσεων φωτισμού και κίνησης.

• Θερμοϋδραυλικών εγκαταστάσεων.

• Εγκαταστάσεων υγρών και αερίων καυσίμων.

• Ανελκυστήρων, ανυψωτικών μηχανημάτων, πνευματικών εγκαταστάσεων, καθώς και μεταφορικών διατάξεων.

• Ψυκτικών εγκαταστάσεων και εγκαταστάσεων κλιματισμού και αερισμού.

• Συστημάτων πυρανίχνευσης, πυροπροστασίας και πυρόσβεσης.

• Οχημάτων και μεταφορικών μέσων και μηχανημάτων εκτέλεσης τεχνικών έργων.

• Εγκαταστάσεων παραγωγής, εξοικονόμησης ενέργειας με χρήση Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (Α.Π.Ε.) και εφαρμογών τους στον κτιριακό, αγροτικό και βιομηχανικό τομέα, καθώς και εγκαταστάσεις συμπαραγωγής.

• Ατμολεβήτων-Ατμοστροβίλων και δικτύων ατμού.

• Εγκαταστάσεων πεπιεσμένου αέρα, δικτύων ιατρικών αερίων και δικτύων φυσικού αερίου.

• Ηχομόνωσης, αντιρρύπανσης, και περιβαλλοντικών επιπτώσεων από την εγκατάσταση και λειτουργία ηλεκτρομηχανολογικών εγκαταστάσεων.

• Μηχανών, ολοκληρωμένων συστημάτων ηλεκτρομηχανολογικών και ηλεκτρικών εγκαταστάσεων κτιρίων, δικτύων, βιομηχανικών και βιοτεχνικών μονάδων.

• Συστημάτων καθοδικής προστασίας.

2)  Σχεδιασμό:

• Αυτοματισμών, μηχατρονικών και ρομποτικών συστημάτων.

• Συστημάτων μετρήσεων.

• Μηχανολογικών συστημάτων για την προστασία του περιβάλλοντος.

3)  Οργάνωση της παραγωγικής διαδικασίας σε βιομηχανικές μονάδες και πρωτογενή τομέα.

4)  Μηχανουργικές διαμορφώσεις και κατεργασίες υλικών.

5)  Ανάπτυξη και χρήση νέων υλικών.

6)  Σύνταξη οικονομοτεχνικών μελετών.

7)  Προγραμματισμό και διαχείριση τεχνικών έργων.

8)  Διενέργεια πραγματογνωμοσύνης, αξιολόγησης προσφορών αγοράς, ποιοτικού ελέγχου υλικών, έργων και εργασιών.

9) Παροχή υπηρεσιών τεχνικού ασφαλείας της εργασίας και επιλαμβάνονται των σχετικών υποχρεώσεων των επιχειρήσεων στις οποίες εργάζονται.

10) Εκπαίδευση ή/και έρευνα ως μέλη ερευνητικών ομάδων σε θέματα της ειδικότητάς τους.